-
សង្គមស៊ីវិលប្រឈមការលុបឈ្មោះចោល ប្រសិនបើមិនមានជំហរអព្យាក្រឹតចំពោះបក្សនយោបាយ
- ថ្ងៃចេញផ្សាយ ១៦-មិថុនា-២០១៥
សេចក្តីព្រាងច្បាប់ស្តីពីសមាគម និងអង្គការមិនមែនរដ្ឋាភិបាល បានបង្ហាញថាអង្គការសង្គមស៊ីវិលជាតិ និងបរទេស ប្រឈមនឹងការលុបឈ្មោះចេញពីបញ្ជីរបស់ក្រសួងមហាផ្ទៃ និងក្រសួងការបរទេសកម្ពុជា នៅពេលរដ្ឋាភិបាលរកឃើញថាអង្គការសង្គមស៊ីវិលទាំងនោះមាននិន្នាការទៅកាន់គណបក្សនយោបាយណាមួយ។សេចក្តីព្រាងច្បាប់ចុងក្រោយដែលរដ្ឋាភិបាលបានដាក់ទៅរដ្ឋសភា មាន៩ជំពូក និងមាន៣៩មាត្រា។ មាត្រា២៤នៃសេចក្តីព្រាងច្បាប់នេះបានចែងថា«អង្គការមិនមែនរដ្ឋាភិបាលក្នុងស្រុក អង្គការមិនមែនរដ្ឋាភិបាលបរទេស ឬសមាគមបរទេស ត្រូវប្រកាន់ជំហរអព្យាក្រឹតចំពោះគ្រប់គណបក្សនយោបាយនៅព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា»។ មាត្រា១០នៃសេចក្តីព្រាងច្បាប់នេះចែងថា សមាគម និងអង្គការមិនមែនរដ្ឋាភិបាល ត្រូវជូនដំណឹងជាលាយលក្ខណ៍អក្សរអំពីព័ត៌មានរាល់គណនីដែលត្រូវបើកសម្រាប់កិច្ចប្រតិបត្តិការរបស់ខ្លួននៅធនាគារក្នុងព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា។ មាត្រា២៥ចែងថាសមាគម និងអង្គការមិនមែនរដ្ឋាភិបាល ត្រូវផ្ញើរបាយការណ៍បូកសរុបសកម្មភាពការងារ និងរបាយការណ៍ហិរញ្ញវត្ថុប្រចាំឆ្នាំទៅក្រសួងមហាផ្ទៃ និងក្រសួងសេដ្ឋកិច្ច និងហិរញ្ញវត្ថុ។ មាត្រា២៥ បន្តថាក្នុងករណីចំបាច់ ក្រសួងមហាផ្ទៃ អាចស្នើសុំរបាយការណ៍ស្តីពីសកម្មភាព និងនយោបាយហិរញ្ញវត្ថុប្រចាំឆ្នាំរបស់សមាគម។ករណីដែលសមាគម និងអង្គការមិនមែនរដ្ឋាភិបាល មិនអនុវត្តតាមមាត្រា១០ មាត្រា២៤ និងមាត្រា២៥ ក្រសួងមហាផ្ទៃត្រូវជូនដំណឹងជាលាយលក្ខណ៍អក្សរដោយទុករយៈពេលយ៉ាងយូរ៣០ថ្ងៃ ថ្ងៃនៃថ្ងៃធ្វើការ។ ករណីមិនអនុវត្តតាម ក្រសួងនឹងជូនដំណឹងជាលាយលក្ខណ៍អក្សរផ្អាកសកម្មភាពបណ្តោះអាសន្នរយៈពេលយ៉ាងយូរ៩០ថ្ងៃ។ ក្នុងករណីនៅតែមិនព្រមអនុវត្ត ក្រសួងមហាផ្ទៃត្រូវសម្រេចជាលាយលក្ខណ៍អក្សរលុបឈ្មោះចេញពីបញ្ជី។បើតាមសេចក្តីព្រាងច្បាប់ ក្រសួងមហាផ្ទៃក៏អាចសម្រេចលុបឈ្មោះចេញពីបញ្ជីសមាគម ឬអង្គការមិនមែនរដ្ឋាភិបាលក្នុងស្រុកណា ដែលធ្វើសកម្មភាពប៉ះពាល់ដល់សន្តិសុខ ស្ថិរភាព និងសណ្តាប់ធ្នាប់សាធារណៈ ឬបង្កនូវភាពមហន្តរាយដល់សន្តិសុខជាតិ វប្បធម៌ ប្រពៃណី ទំនៀមទម្លាប់របស់សង្គមជាតិកម្ពុជា ដោយពុំគិតពីទោសព្រហ្មទណ្ឌផ្សេងទៀត។ សង្គមស៊ីវិលចាត់ទុកថានេះជាពាក្យពេចន៍មិនច្បាស់លាស់ដែលរដ្ឋាភិបាលអាចនឹងប្រើប្រាស់ ដើម្បីចាត់វិធានការលើអ្នករិះគន់ខ្លួន។បើតាមសេចក្តីព្រាងនេះ សមាគម និងអង្គការមិនមែនរដ្ឋាភិបាលមានសិទ្ធិប្តឹងតវ៉ានឹងសេចក្តីសម្រេចរបស់ក្រសួងមហាផ្ទៃទាក់ទងនឹងការមិនចុះបញ្ជី ការបញ្ឈប់សកម្មភាព ការលុបឈ្មោះចេញពីបញ្ជី និងការពិន័យទៅតុលាការ ក្នុងរយៈពេល៣០ថ្ងៃនៃថ្ងៃធ្វើការ គិតពីថ្ងៃជូនដំណឹងអំពីសេចក្តីសម្រេច។ យោងតាមសេចក្តីព្រាងច្បាប់ អាជ្ញាធរមានសមត្ថកិច្ចត្រូវចាត់វិធានការបញ្ឈប់បន្ទាន់ចំពោះអង្គការដែលមិនបានចុះបញ្ជីស្របច្បាប់នៅក្រសួងមហាផ្ទៃ ហើយក្នុងករណីមិនរាងចាល ត្រូវពិន័យជាប្រាក់ពី៥លានរៀលទៅ១០លានរៀល។ ក្នុងករណីបន្តធ្វើសកម្មភាព អាជ្ញាធរមានសមត្ថកិច្ចត្រូវប្តឹងទៅតុលាការ ដើម្បីចាត់វិធានការតាមផ្លូវច្បាប់។នាយកប្រតិបត្តិនៃគណៈកម្មាធិការសហប្រតិបត្តិការដើម្បីកម្ពុជា លោក សឿង សារឿន មានប្រសាសន៍ថាសេចក្តីព្រាងច្បាប់នេះមិនបានកំណត់និយមន័យឲ្យបានច្បាស់ ដែលអាចឲ្យរដ្ឋាភិបាលចាត់វិធានការចំពោះសមាគម ឬអង្គការមិនមែនរដ្ឋាភិបាល ដែលរដ្ឋាភិបាលយល់ថាមិនផ្តល់ប្រយោជន៍ដល់ខ្លួន។ លោកបញ្ជាក់ថាពាក្យទាំងនោះរួមមានអព្យាក្រឹតភាព ពាក្យប៉ះពាល់ដល់សន្តិសុខសង្គម សណ្តាប់ធ្នាប់សាធារណៈ និងវប្បធម៌ជាដើម។លោកមានប្រសាសន៍ថា«តាមការវិភាគមួយចំនួន វាមានលក្ខណៈហានិភ័យខ្ពស់។ អត់មាននិយមន័យឲ្យច្បាស់ពាក្យអព្យាក្រឹត។ ត្រូវការពន្យល់ឲ្យបានលម្អិត បើមិនអញ្ចឹងការបកស្រាយនឹងមានភាពចម្រូងចម្រាស់ ហើយការអនុវត្តស្រេចតែចិត្ត»។លោក សឿង សារឿន ឲ្យដឹងទៀតថាសេចក្តីព្រាងច្បាប់នោះក៏មិនបានចែងពីអង្គការសហគមន៍មូលដ្ឋាន(CBO) ដែលមានរចនាសម្ព័ន្ធដូចអង្គការសង្គមស៊ីវិលដែរ។ លោកអះអាងថាការមិនចែងនេះ រដ្ឋាភិបាលនឹងចាត់វិធានការចំពោះអង្គការសហគមន៍មូលដ្ឋាន។ លោកបន្ថែមថាសេចក្តីព្រាងច្បាប់នេះក៏បានផ្តល់អំណាចលើសលុបទៅដល់រដ្ឋាភិបាលក្នុងការស្នើសុំមើលហិរញ្ញវត្ថុរបស់អង្គការ និងដំណើរការនៃការចុះបញ្ជីផ្សេងៗ។លោកមានប្រសាសន៍ថាសង្គមស៊ីវិលនៅតែទទូចឲ្យមានពេលវេលាគ្រប់គ្រាន់ក្នុងការពិគ្រោះយោល់លើសេចក្តីព្រាងច្បាប់នេះឲ្យបានពេញលេញ។ លោកបន្តថាសង្គមស៊ីវិលនឹងព្យាយាមជួបជាមួយគណៈកម្មាធិការនៃរដ្ឋសភា ដើម្បីជជែកពីបញ្ហានេះ។កន្លងទៅ ឧបការីរងក្រសួងការបរទេសសហរដ្ឋអាមេរិកដែលទទួលបន្ទុកផ្នែកលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ សិទ្ធិមនុស្ស និងការងារ លោកScott Busby ធ្លាប់បានអះអាងថាច្បាប់អង្គការនេះមិនទាន់ចាំបាច់មានសម្រាប់កម្ពុជានៅពេលនេះទេ។ទោះជាយ៉ាងណា លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន ធ្លាប់បានថ្លែងថា«យើងនឹងបន្តចេញច្បាប់តាមដែលការកំណត់របស់យើង ព្រោះមានតែរដ្ឋសភាទេ ដែលមានសិទ្ធិអនុម័តច្បាប់ មិនមែនអង្គការក្រៅរដ្ឋាភិបាល មិនមែនទូតបរទេសទេ ដែលមានសិទ្ធិអនុម័តច្បាប់នោះ។ ពិតមែនហើយ យើងស្តាប់មតិយោបល់ផ្សេងៗពីមជ្ឈដ្ឋាននានា ដើម្បីឈានទៅដល់ការកសាងនូវច្បាប់ ព្រោះច្បាប់មួយវាមិនពាក់ព័ន្ធតែរដ្ឋាភិបាលប៉ុណ្ណោះទេ ប៉ុន្តែវាពាក់ព័ន្ធនឹងតួអង្គទាំងអស់ក្នុងប្រទេស»។លោក ហ៊ុន សែន ក៏បានអំពាវនាវកុំឲ្យសមាគម និងអង្គការក្រៅរដ្ឋាភិបាលមានក្តីបារម្ភចំពោះច្បាប់នេះ ដោយលោកថាច្បាប់នេះនឹងការពារ និងបើកទូលាយឲ្យអង្គការ សមាគម ទាំងនេះធ្វើសកម្មភាពដោយទូលាយទៅតាមផ្លូវច្បាប់ និងមានច្បាប់គ្រប់គ្រង។បើតាមរដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសកម្ពុជា លោក ហោ ណាំហុង អង្គការសមាគម ដែលចុះបញ្ជីជាមួយក្រសួងកហាផ្ទៃមានចំនួនជាង៣ពាន់អង្គការ-សមាគម និងអង្គការអន្តរជាតិដែលបានចុះបញ្ជីជាមួយក្រសួងការបរទេសកម្ពុជាមានជាង៤០០៕ដកស្រង់ពីសារព័ត៌មានសម្លេងប្រជាធិបតេយ្យ ចេញផ្សាយថ្ងៃទី ១៦ ខែ មិថុនា ឆ្នាំ២០១៥។