-
សម្ព័ន្ធកំណែទម្រង់ការបោះឆ្នោត៖ រដ្ឋាភិបាល គជប និងស្ថាប័នពាក់ព័ន្ធ ខ្វះតម្លាភាព
- Issue Date 13-Dec-2013
សម្ព័ន្ធកំណែទម្រង់ការបោះឆ្នោត (ERA) នៅថ្ងៃសុក្រនេះ ផ្សព្វផ្សាយរបាយការណ៍រួមមួយដោយលើកឡើងថា រដ្ឋាភិបាល គណៈកម្មាធិការជាតិរៀបចំការបោះឆ្នោត (គជប) និងស្ថាប័នពាក់ព័ន្ធ ខ្វះតម្លាភាពចំពោះដំណើរការបោះឆ្នោត ដែលបណ្តាលឲ្យមានភាពមិនប្រក្រតី និងបញ្ហាមួយចំនួនកើតឡើង។សម្ព័ន្ធកំណែទម្រង់ការបោះឆ្នោត គឺជាសម្ព័ន្ធអង្គការមិនមែនរដ្ឋាភិបាល ដែលត្រូវបានបង្កើតឡើងសម្រាប់ការបោះឆ្នោតថ្នាក់ជាតិ នៅខែកក្កដា ឆ្នាំ២០១៣ ដោយមានអង្គការជាសមាជិកចំនួន ២០ ក្នុងបំណងជំរុញឲ្យមានការកែលម្អ សម្រាប់ការបោះឆ្នោតនាពេលអនាគត។ អង្គការចំនួន ២០ មានដូចជា អង្គការខុមហ្វ្រែល លីកាដូ មជ្ឈមណ្ឌលសិទ្ធិមនុស្សកម្ពុជា និងអង្គការNDIជាដើម។ក្នុងកម្មវិធីដាក់បង្ហាញ និងពិភាក្សារបាយការណ៍រួមនេះ នៅថ្ងៃសុក្រនេះ នាយិកានៃវិទ្យាស្ថានជាតិដើម្បីលិទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ (NDI) លោកស្រី Laura thornton ឲ្យដឹងតាមអ្នកបកប្រែថា របកគំហើញភាពមិនប្រក្រតីការបោះឆ្នោតកម្ពុជា ឆ្នាំ២០១៣ រួមមាន ការបដិសេធពលរដ្ឋមានសិទ្ធិបោះឆ្នោតពីបញ្ជីបោះឆ្នោត ការបញ្ចូលអ្នកគ្មានសិទ្ធិបោះឆ្នោត ឬមានឈ្មោះស្ទួនក្នុងបញ្ជីបោះឆ្នោត ការចែកចាយឯកសារដូចជាលិខិតបញ្ជាក់អត្តសញ្ញាណសម្រាប់ការបោះឆ្នោតច្រើន និងការមិនកែប្រែចំនួនអាសនៈសម្រាប់មណ្ឌលបោះឆ្នោតនីមួយៗ ទៅតាមច្បាប់បានកំណត់ ៖ “នៅថ្ងៃបោះឆ្នោត គឺយើងឃើញមែន គឺមានប្រជាជនដែលគាត់មិនអាចរកឈ្មោះគាត់បាន គាត់មិនមានឈ្មោះបោះឆ្នោត តាមរយៈអង្គការតម្លាភាព អន្តរជាតិ-កម្ពុជា គាត់មានមន្ត្រីធ្វើការអង្កេតនៅក្នុងទូទាំងប្រទេស គឺ៦០ភាគរយ នៃស្ថានីយបោះឆ្នោតគឺមានអ្នកខ្លះ គាត់រកឈ្មោះមិនឃើញ”។អ្នកពិគ្រោះយោបល់មកពីអង្គការលីកាដូ លោក Mathieu Pellerin មានប្រសាសន៍ថា អង្គការ បានរកឃើញថា ចំនួនអ្នកបោះឆ្នោតនៅកម្ពុជា មិនស្នើគ្នាទៅនឹងចំនួនប្រជាជននោះទេ ហើយអត្រាប្រជាពលរដ្ឋ និងចំណាកស្រុកកើនឡើង តែចំនួនអាសនៈមិនត្រូវបានផ្លាស់ប្តូរ ទោះបីជាច្បាប់ បានតម្រូវហើយក្តី។ លោកថា កត្តានេះ បានធ្វើឲ្យភាគរយនៃអាសនៈសម្រាប់គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា នៅក្នុងឆ្នាំ២០១៣ គឺច្រើនជាងភាគរយសន្លឹកឆ្នោត ដែលគណបក្សនេះទទួលបាន ចំណែកគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ ទទួលបានភាគរយអាសនៈតិចជាងភាគរយនៃសន្លឹកឆ្នោត ដែលទទួលបាន ៖ “ការបែងចែកកៅអីតាមខេត្តនោះ មានសារៈសំខាន់ណាស់ ធ្វើយ៉ាងណាកុំឲ្យដោយសារតែមាន បម្រែបម្រួលផ្នែកវិទ្យាសាស្ត្រ ចំនួនប្រជាជន ពីព្រោះថាខេត្តមួយចំនួន ប្រជាជនចំណាកចេញអស់ហើយ គួរតែថយកៅអី ដូច្នេះការបែងចែកកៅអី ទៅឲ្យគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ គឺមានន័យថាតិចជាងខ្លាំង បើយើងធៀបទៅនឹងសំឡេងដែលខ្លួនទទួលបាន”។មន្ត្រីអង្គការតម្លាភាពអន្តរជាតិនៃកម្ពុជា លោក ប៉ែន រក្សា មានប្រសាសន៍ថា ឯកសារបញ្ជាក់អត្តសញ្ញាណសម្រាប់បម្រើឲ្យការបោះឆ្នោត (ICEs) ឬហៅថា ប័ណ្ណខៀវ គឺជាផ្នែកមួយនៃបញ្ហា ដោយសារ ការចេញលិខិតនេះចេញដោយមេឃុំជាប់ឆ្នោតគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា មានទៅដល់៩៧ភាគរយ ៖ “គេចេញសម្រាប់អ្នកបោះឆ្នោតណាដែល មិនមានអត្តសញ្ញាណសម្រាប់ទៅបោះឆ្នោត មានន័យថាគាត់បាត់ គាត់ខូចឬក៏ត្រូវចោរលួច ទើបបានអាជ្ញាធរនោះចេញឲ្យ ហើយមេឃុំ ចៅសង្កាត់ គឺបោះឆ្នោតជ្រើសតាំងតាមគណបក្សនយោបាយ អ៊ីចឹងវាមានលក្ខណៈលំអៀងផ្នែកនយោបាយ មិនមានលក្ខណៈអព្យាក្រឹត”។ជាមួយគ្នានេះ សម្ព័ន្ធកំណែទម្រង់ការបោះឆ្នោត ជំរុញដល់រដ្ឋាភិបាល អនុវត្តកំណែទម្រង់ គជប ដោយរំសាយ គជប បច្ចុប្បន្ន និងបង្កើតគណៈកម្មាធិការថ្មីមួយឯករាជ្យ និងមានធម្មនុញ្ញភាពពេញលេញ ប្រកបដោយអំណាច និងយុត្តាធិការធំទូលាយ មិនស្ថិតក្រោមសម្ពាធរបស់គណបក្សនយោបាយ នាពេលអនាគត។កាលពីថ្ងៃទី១៦ ខែវិច្ឆិកា នាយករដ្ឋមន្ត្រីជប៉ុន បានបំពេញទស្សនកិច្ចនៅកម្ពុជា ដោយលោក ហ៊ុន សែន បានស្នើឲ្យជប៉ុនបញ្ជូនមន្ត្រីជំនាញការបោះឆ្នោតមកកាន់កម្ពុជា ដើម្បីជួយធ្វើកំណែទម្រង់ការបោះឆ្នោតនៅកម្ពុជា ហើយឲ្យមានការទុកចិត្តពីបក្សប្រឆាំង ប្រជាជនកម្ពុជា និងសហគមន៍អន្តរជាតិថា ស្ថាប័នបោះឆ្នោតដែលឆ្លងកាត់ចេញពីការកែទម្រង់នេះ ជាស្ថាប័នឯករាជ្យ៕អត្ថបទដកស្រង់ពីវិទ្យុសម្លេងប្រជាធិបតេយ្យ (VOD) ចុះផ្សាយថ្ងៃទី១៣ ខែធ្នូ ឆ្នាំ២០១៣៕