កាលប្បវត្តិសិទ្ធិមនុស្សខាងក្រោមបង្ហាញពីការរំលោភសិទ្ធិមនុស្សនិងការរឹតត្បិតសិទ្ធិមនុស្សសំខាន់ៗមួយចំនួនដែលបានកើតឡើងនៅក្នុងព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជាពីឆ្នាំ ២០១៣-២០២៣ និងយកលំនាំតាមកាលប្បវត្តិពីមុនរបស់យើងពីឆ្នាំ១៩៩៣ ដល់ ២០១២ ដែលអាចចូលទៅមើលបាននៅទីនេះ។
ឧប្បត្តិហេតុដែលបានកត់ត្រាក្នុងកាលប្បវត្តិសិទ្ធិមនុស្សពីឆ្នាំ ២០១៣-២០២៣ បង្ហាញការរំលោភសិទ្ធិមនុស្សពីសំណាក់រាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជានិងភាគីទីបី។ ការរំលោភសិទ្ធិមនុស្សទាំងអស់នោះទាក់ទងទៅនឹងបញ្ហាជាច្រើនរួមមានការសម្លាប់ក្រៅប្រព័ន្ធតុលាការ ការកាត់ទោសអ្នកការពារសិទ្ធិមនុស្ស ការរំលោភយកដីធ្លី ការបណ្តេញចេញដោយបង្ខំ ការរឹតត្បិតសិទ្ធិក្នុងការជួបប្រជុំសិទ្ធិក្នុងការបង្កើតសមាគម និងការសំដែងមតិដោយសន្តិវិធី ការធ្វើទារុណកម្ម ការចាប់ខ្លួនការឃុំខ្លួនតាមអំពើចិត្ត និងការបង្កើតច្បាប់និងស្ថាប័នពាក់ព័ន្ធនឹងសិទ្ធិមនុស្ស។ ព័ត៌មានដែលកត់ត្រាទៅក្នុងកាលប្បវត្តិសិទ្ធិមនុស្សនេះត្រូវបានប្រមូលមកពីអត្ថបទព័ត៌មានទាំងជាភាសាខ្មែរ និងអង់គ្លេស ពីគម្រោងឃ្លាំមើលសេរីភាពមូលដ្ឋានរបស់ ម.ស.ម.ក ព្រមទាំងវិចារណកថា និងការវិភាគផ្សេងៗដែលបានចេញផ្សាយដោយអង្គការសង្គមស៊ីវិល ដែលធ្វើការលើបញ្ហាទាំងនេះ។
ការរៀបរាប់ដោយសង្ខេបនៅក្នុងនេះគឺមានអមដោយ តំណភ្ជាប់ទៅនឹងអត្ថបទសារព័ត៌មានដែលរាយការណ៍អំពីព្រឹត្តិការណ៍ឬការងាររបស់អង្គការសង្គមស៊ីវិលដែលធ្វើការយ៉ាងសកម្មនៅក្នុងវិស័យនេះ។ សូមរំលឹកថាករណីដែលបានកត់ត្រាក្នុងកាលប្បវត្តិសិទ្ធិមនុស្សនេះគឺសុទ្ធសឹងតែជាករណីដែលមានការចាប់អារម្មណ៍ពីសំណាក់ប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយឬអង្គការសង្គមស៊ីវិលដោយសាវាមានលក្ខណៈលេចធ្លោ។
ដូច្នេះកាលប្បវត្តិសិទ្ធិមនុស្សនេះគឺគ្រាន់តែជាតំណាងនៃចំណែកតូចមួយនៃចំនួនការរំលោភសិទ្ធិមនុស្សជាក់ស្តែងដែលកើតឡើងនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជាតែប៉ុណ្ណោះ។
-
កំពង់ធំ
ទារុណកម្ម ការចាប់ខ្លួន និងការឃុំខ្លួនខុសច្បាប់
លោក សួង ឌ័ន អនុប្រធានភូមិរូង ឃុំក្រវ៉ា ស្រុកបារាយណ៍ ខេត្តកំពង់ធំ ខេត្តកំពង់ធំ បានទទួលមរណភាពនៅតាមផ្លូវទៅកាន់ទីបញ្ជាការកងរាជអាវុធហត្ថខេត្ត បន្ទាប់ពីត្រូវបានចាប់ខ្លួនក្នុងពេលបង្ក្រាបហាងជល់មាន់អនឡាញ។ ក្រុមគ្រួសាររបស់លោកបានអះអាងថា ការស្លាប់របស់លោកកើតចេញពីការប្រើកម្លាំងហួសហេតុពីមន្ត្រីកងរាជអាវុធហត្ថក្នុងពេលចាប់ខ្លួន។ សាក្សីបានបញ្ជាក់ថា ឌ័ន ត្រូវបានវៃខ្នោះ ហើយរុញចូលឡានប៉ូលិសយ៉ាងព្រៃផ្សៃ រហូតដល់ស្លាប់ ដោយសារតែពិបាកដកដង្ហើមជាមួយការច្របាច់ក។ នៅឯមន្ទីរពេទ្យ កូនម្នាក់របស់ ឌ័ន ត្រូវបានគ្រូពេទ្យប្រាប់ថា គាត់បានស្លាប់ដោយសារគាំងបេះដូង ប៉ុន្តែនាងមិនត្រូវបានផ្តល់ឱកាសឱ្យបានឃើញសាកសពឪពុករបស់នាងឱ្យបានត្រឹមត្រូវនោះទេ ហើយក៏មិនបានបង្ហាញរបាយការណ៍នៃការធ្វើកោសល្យវិច័យនោះដែរ។ នាងបានបញ្ជាក់បន្ថែមថា នៅពេលក្រុមគ្រួសារយកសពលោក ឌ័ន មកផ្ទះដើម្បីរៀបចំធ្វើបុណ្យ ឃើញមានស្នាមជាំនៅក និងស្មា។ អគ្គស្នងការនគរបាលជាតិបានបញ្ជាឱ្យស៊ើបអង្កេតលើការស្លាប់របស់ ឌ័ន ដើម្បីមើលថាតើជនរងគ្រោះស្លាប់ដោយសារការរំលោភបំពានរបស់ប៉ូលីស និងការឃុំខ្លួនមន្ត្រីយោធាចំនួន ១១ នាក់ដែរឬទេ។
Khmer Times | RFA | CamboJA News | VOD
-
បាត់ដំបង
ករណីទាក់ទងនឹងការរើសអើង
ក្នុងលិខិតចុះថ្ងៃទី២៩ ខែកក្កដា ឆ្នាំ២០២២ មេឃុំគាស់ក្រឡ ខេត្តបាត់ដំបង បានតែងតាំងស្ត្រីមកពីខាងក្រៅ ជំនួសជំទប់ទី២ កញ្ញា រឿន ស្រីណយ សមាជិកក្រុមប្រឹក្សាឃុំ-សង្កាត់ ដែលទើបជាប់ឆ្នោតថ្មី ធ្វើជាប្រធានគណៈកម្មាធិការឃុំ។ ស្រីណយ បានអះអាងថា ការដឹកនាំគណៈកម្មាធិការកិច្ចការនារី និងកុមារ គឺជាផ្នែកនៃការទទួលខុសត្រូវថ្មីរបស់នាង ក្នុងឋានៈជាជំទប់ទី២ និងមិនមែនជាស្ត្រីដែលមិនត្រូវបានជាប់ឆ្នោតក្នុងតំណែងក្រុមប្រឹក្សាណាមួយនៅក្នុងការបោះឆ្នោតឃុំខែមិថុនានោះទេ។ ស្រីណយ បានបញ្ជាក់ដែរថា មេឃុំដែលជាសមាជិកគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា បាននិងកំពុងដឹកនាំមន្ត្រីមូលដ្ឋាន ដើម្បីគេចពីនាង។ យោងតាមអនុប្រធានចលនាស្ត្រីនៃគណបក្សភ្លើងទៀន វាហាក់ដូចជាទម្លាប់ធម្មតាសម្រាប់មេដឹកនាំគណបក្សកាន់អំណាចក្នុងការរំលងសមាជិកបក្សប្រឆាំងជាស្ត្រីនៅក្នុងតំណែងអនុប្រធានទីពីរ។
-
ភ្នំពេញ
ការផ្តន្ទាទោសលើអ្នកការពារសិទ្ធិមនុស្ស
តុលាការកំពូលបានសម្រេចបដិសេធការតវ៉ា និងតំកល់ការផ្ទន្តាទោស និងការកាត់ទោស សកម្មជនមាតាធម្មជាតិកម្ពុជា កញ្ញា ភួន កែវរស្មី កញ្ញា ឡុង គន្ធា និងលោក ថុន រដ្ឋា។ អ្នកទាំង៣ត្រូវបានកាត់ទោសពីបទ ញុះញង់ និងកាត់ទោសជាប់ពន្ធនាគារចន្លោះពី ១៨ ទៅ២០ខែនៅខែមីនា ឆ្នាំ២០២១ និងទោសសល់ប៉ុន្មានត្រូវព្យួរទោសដោយសាលាឧទ្ធរណ៍នៅចុងឆ្នាំ២០២១។ នៅថ្ងៃដដែល តុលាការកំពូលបានកំកល់ការផ្ដន្ទាទោសប្រធានសហជីពដ៏ល្បីល្បាញលោក រ៉ុន ឈុន និងសកម្មជន ឈ្មោះ តុល និមល និង ស កនិការ។ លោក រ៉ុង ឈុន ត្រូវបានផ្ដន្ទាទោសពីបទញុះញង់នៅពេលគាត់បញ្ចេញយោបល់ទៅលើសេចក្ដីថ្លែងការណ៌អំពីព្រំដែនកម្ពុជា-វៀតណាមនៅឆ្នាំ២០២១ និងតុល និមល និង ស កនិកា ត្រូវបានចាប់ខ្លួននៅពេលធ្វើបាតុកម្មប្រឆាំងការចាប់ខ្លួនលោក រ៉ុង ឈុននៅពេលនោះ។ នៅក្នុងសម្រេចសេចក្ដីលើកទីបី សកម្មជនគណបក្សសង្រ្គោះជាតិ៧នាក់(តុល និមល លឹម សាន ញ៉ ស្រី មុំ សាត ផា ផៃ រ៉េន សាន ស្រី នាត និង ហុង អាន) បានឃើញការផ្តន្ទាទោសរបស់ពួកគេពីបទញុះញង់ឱ្យធ្វើបាតុកម្មដោយសន្តិវិធីនៅខាងក្រៅស្ថានទូតចិននៅថ្ងៃកិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាពទីក្រុងប៉ារីសឆ្នាំ ២០២០ និងផ្ដន្ទាទោសពួកគេជាប់ពន្ធនាគារត្រូវបានកំកល់ដោយតុលាការកំពូល។
-
ភ្នំពេញ
ការយាយីលើរាងកាយ ឬតាមផ្លូវតុលាការ ឬការគំរាមលើអ្នកសារព័ត៌មាន អ្នកការពារសិទ្ធិមនុស្ស ឬសមាជិកគណបក្សជំទាស់
សាលាដំបូងរាជធានីភ្នំពេញបានផ្ដន្ទាទោសលោក សម សេរី ប្រធានចលនារណសិរ្សរំដោះជាតិ ពីបទសមគំនិត និងញុះញង់ ហើយកាត់ទោសគាត់ដាក់ពន្ធនាគារ៩ឆ្នាំ ៦ខែ និងពិន័យជាទឹកប្រាក់ចំនួន៣លានរៀល។ ការចោទប្រកាន់នេះធ្វើឡើងបន្ទាប់ពីលោក សម សេរី ចោទប្រកាន់មហាជនឱ្យប្រឆាំង និងផ្ដួលរំលំរដ្ឋាភិបាលតាមបណ្ដាញសង្គម។ សេចក្ដីសម្រេចនេះត្រូវប្រកាសកំបាំងមុខ ស្របពេលដែលលោកសម សេរីរស់នៅក្រៅប្រទេស។
-
ភ្នំពេញ
ការយាយីលើរាងកាយ ឬតាមផ្លូវតុលាការ ឬការគំរាមលើអ្នកសារព័ត៌មាន អ្នកការពារសិទ្ធិមនុស្ស ឬសមាជិកគណបក្សជំទាស់
តុលាការកំពូលតំកល់ការផ្ទន្ទាទោសលោកស្រី ប៉ែន មុំ ដែលជាអនុប្រធានគណបក្សសង្រ្គោះជាតិនៅឃុំកណ្តោល ខេត្តកំពត។ នៅខែកញ្ញា ឆ្នាំ២០២០ លោកស្រី ប៉ែន មុំ ត្រូវបានផ្ទន្ទាទោសពីបទរៀបចំផែនការដោយតុលាការខេត្តកំពតដែលការចោទប្រកាន់នេះ ជាប់ពាក់ព័ន្ធនឹងការគាំទ្រ មាតុភូមិនិវត្តន៍ចូលកម្ពុជាវិញរបស់លោក សម រង្ស៊ីនៅខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ២០១៩។ នៅខែសីហា ឆ្នាំ២០២១ តុលការខេត្តព្រះសីហនុ បានតំកល់សាលក្រមទី១ ប៉ុន្តែព្យួរទោស២ឆ្នាំ ក្នុងចំណោម៥ឆ្នាំ ឱ្យគាត់ជាប់ពន្ធនាគារចំនួន៣ឆ្នាំ។
-
ភ្នំពេញ
សិទ្ធិដីធ្លី និងការបណ្តេញចេញដោយបង្ខំ
អាជ្ញាធរខណ្ឌប្ញស្សីកែវ រាជធានីភ្នំពេញ បានរុះរើផ្ទះប្រជាពលរដ្ឋចំនួន ៤ខ្នង នៅមាត់ទន្លេសាប ដើម្បីបើកផ្លូវសម្រាប់គម្រោងកែលម្អទីក្រុង។ អាជ្ញាធរបានគំរាមថាខ្លួននឹងត្រឡប់ទៅរុះរើផ្ទះប្រជាពលរដ្ឋបន្ថែមទៀតនៅប៉ុន្មានសប្តាហ៍ខាងមុខនេះ ប្រសិនបើពលរដ្ឋមិនរុះរើចេញ។ ប្រជាពលរដ្ឋបឹងទន្លេសាបបានរាយការណ៍ថា អាជ្ញាធរមូលដ្ឋានបានព្រមានពួកគាត់នាពេលកន្លងមកថាបានរស់នៅលើដីរដ្ឋដោយខុសច្បាប់។ ប្រជាពលរដ្ឋបាននិយាយថាខ្លួនមិនមានលទ្ធភាពរើចេញទេ ដោយសារការផ្តល់សំណងរបស់សាលាក្រុងមានកម្រិតទាបពេក។ រហូតមកដល់ពេលនេះ មានតែ១០គ្រួសារក្នុងចំណោម៤០០គ្រួសារដែលរស់នៅក្នុងតំបន់នោះបានទទួលយកសំណើរបស់រដ្ឋាភិបាល។ អ្នកខ្លះទៀតបានស្នើសុំឱ្យអាជ្ញាធរផ្តល់សំណងសមរម្យដើម្បីផ្លាស់ទីលំនៅទៅកន្លែងផ្សេង។
-
កោះកុង
សិទ្ធិដីធ្លី និងការបណ្តេញចេញដោយបង្ខំ
លោកស្រី ដេត ហួរ តំណាងសហគមន៍ឃុំជីខលើ ខេត្តកោះកុង ត្រូវបានតុលាការខេត្តកោះកុង សម្រេចផ្ដន្ទាទោសដាក់ពន្ធនាគាររយៈពេល ១ឆ្នាំ និងពិន័យជាប្រាក់ចំនួន ២លានរៀល (៥០០ដុល្លារ)។ ទោះជាយ៉ាងណា តុលាការមិនបានចេញដីកាចាប់ខ្លួនលោកស្រីទេ។ បណ្តឹងដែលឈានដល់ការផ្ដន្ទាទោសលោកស្រី ត្រូវបានប្តឹងដោយឧកញ៉ា ហេង ហ៊ុយ។ លោកស្រី ហួរ រាយការណ៍ថា បណ្តឹងបរិហារកេរ្តិ៍នេះ ធ្វើឡើងបន្ទាប់ពីលោកស្រី បង្ហោះរូបថតលោកឧកញ៉ា និងសាររិះគន់គាត់ចំពោះការទន្ទ្រានយកដីសហគមន៍របស់គាត់។ លោក ហេង ហ៊ុយ ត្រូវបានគេរាយការណ៍ថា បានដាក់ពាក្យបណ្តឹងប្រឆាំងនឹងសមាជិកសហគមន៍ផ្សេងទៀតសម្រាប់ការតវ៉ាប្រឆាំងនឹងក្រុមហ៊ុនរបស់ខ្លួនចំពោះការទន្ទ្រានដីរបស់ពលរដ្ឋ។ ប្រជាពលរដ្ឋរាប់រយគ្រួសារមកពីឃុំជីខលើ និងឃុំជីគក្រោម មានជម្លោះដីធ្លីជាមួយ ហេង ហ៊ុយ តាំងពីឆ្នាំ ២០០៧។ គ្រួសាររងគ្រោះបានធ្វើដំណើរមកទីក្រុងភ្នំពេញ ដើម្បីតវ៉ា និងស្វែងរកកិច្ចអន្តរាគមន៍ពីក្រសួងដែនដីក្នុងឱកាសផ្សេងៗនាពេលកន្លងមក។ ប៉ុន្តែនៅឆ្នាំ ២០១៩ ក្រសួងដែនដីបានច្រានចោលបណ្តឹងតវ៉ារបស់ប្រជាពលរដ្ឋ ហើយបានអំពាវនាវឱ្យចាត់វិធានការផ្លូវច្បាប់ចំពោះតំណាងសហគមន៍ពីបទញុះញង់ពលរដ្ឋផ្សេងទៀតឱ្យតវ៉ា។
-
ភ្នំពេញ
ការយាយីលើរាងកាយ ឬតាមផ្លូវតុលាការ ឬការគំរាមលើអ្នកសារព័ត៌មាន អ្នកការពារសិទ្ធិមនុស្ស ឬសមាជិកគណបក្សជំទាស់
តុលាការកំពូលតម្កល់សេចក្តីសម្រេចផ្តន្ទាទោស អតីតសកម្មជនបក្សសង្គ្រោះជាតិ លោក ទុំ ប៊ុនថន ហើយបានប្រកាសបដិសេដបណ្ដឹងសាទុក្ខរបស់លោកផងដែរ។ លោក ទុំ ប៊ុនថន ត្រូវសាលាដំបូងរាជធានីភ្នំពេញផ្តន្ទាទោសកាលពីខែធ្នូ ឆ្នាំ២០២០ និងកាត់ទោសឱ្យជាប់ពន្ធនាគារ២០ខែ ដោយផ្អែកលើការបង្ហោះតាមបណ្តាញសង្គម។ លោក ប៊ុនថន ក៏ត្រូវបានកាត់ទោសពីបទរួមគំនិតក្បត់ និងកាត់ទោសឱ្យជាប់ពន្ធនាគាររយៈពេល៦ឆ្នាំ នៅក្នុងការកាត់ក្តីដ៏ធំដែលបានធ្វើឡើងនៅក្នុងខែកក្កដា ឆ្នាំ២០២២ សម្រាប់ការចូលរួមរបស់លោកនៅក្នុងការប៉ុនប៉ងរបស់លោក សម រង្ស៊ី អតីតប្រធានគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ ក្នុងការវិលត្រឡប់មកប្រទេសកម្ពុជានៅឆ្នាំ២០១៩ ។
-
ភ្នំពេញ
ការយាយីលើរាងកាយ ឬតាមផ្លូវតុលាការ ឬការគំរាមលើអ្នកសារព័ត៌មាន អ្នកការពារសិទ្ធិមនុស្ស ឬសមាជិកគណបក្សជំទាស់
លោក ណុល ពង្សធារិទ្ធ មន្ត្រីគណបក្សភ្លើងទៀន នៅខណ្ឌពោធិ៍សែនជ័យ រាជធានីភ្នំពេញ ត្រូវបានជនបង្កចំនួន៦នាក់ជិះម៉ូតូ៣គ្រឿង វាយ នៅជិតទីស្នាក់ការគណបក្ស នេះបើយោងតាមកាមេរ៉ាសុវត្ថិភាពដែលថតបានហេតុការណ៍។ ប្រធានគណបក្សបានរាយការណ៍ថា ជនបង្កម្នាក់បានលោតចុះពីលើម៉ូតូ ហើយយកកាំបិតផ្គាក់មកកាប់លោក ពង្សធិរិទ្ធ បណ្ដាលឱ្យរងរបួសក្បាលធ្ងន់ធ្ងរត្រូវដេរ១២ថ្នេរ ។ លោក ពង្សធិរិទ្ធ ក៏បានរងរបួសត្រង់ក និងស្មាស្តាំផងដែរ។ លោក ពង្សធិរិទ្ធ បានដាក់ពាក្យបណ្តឹងទៅប៉ូលីសឃុំ ហើយបានអះអាងថា ការវាយដំលើរាងកាយគឺជារឿងនយោបាយ។ ប៉ូលីសឃុំបាននិយាយថា ខ្លួននឹងស៊ើបអង្កេត ខណៈដែលក្រសួងមហាផ្ទៃបញ្ជាក់ថា ករណីនេះទំនងជាមិនអាចដោះស្រាយបានទេ ប្រសិនបើជារឿងនយោបាយ ដោយបន្ទោសគណបក្សភ្លើងទៀនថាមិនផ្តល់ព័ត៌មានពិត និងសម្រាប់ការផ្សព្វផ្សាយជាសាធារណៈនូវការវាយប្រហារនេះតាមប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយ។
-
ព្រះវិហារ
សិទ្ធិដីធ្លី និងការបណ្តេញចេញដោយបង្ខំ
ពលរដ្ឋនៅស្រុកគូលែន ខេត្តព្រះវិហារ ប្រមាណ ៤០នាក់ បានតវ៉ាបន្ទាប់ពីអាជ្ញាធរខេត្តបានព្រមានថានឹងមកឈូសឆាយផ្ទះ និងចម្ការរបស់ខ្លួនទៀត។ អ្នកស្រុកក៏បានរាយការណ៍ផងដែរថា ក្នុងខែមីនា ឆ្នាំ២០២២ អាជ្ញាធរមូលដ្ឋានបានរុះរើផ្ទះចំនួន ៦០ ខ្នង និងដំណាំជាង ៤០០ ហិកតា ដោយបង្ខំឱ្យគ្រួសារដែលពាក់ព័ន្ធត្រូវរើទៅនៅតង់។ ដីដែលពលរដ្ឋបានរស់នៅនោះ ត្រូវបានផ្តល់ជាដីសម្បទានសេដ្ឋកិច្ចទៅឱ្យក្រុមហ៊ុន សិលាដាម៉ិច ដែលជាក្រុមហ៊ុនចម្ការកៅស៊ូ នៅឃុំស្រយង់ និងឃុំភ្នំត្បែង២ ដែលប៉ះពាល់ដល់ពលរដ្ឋ ១៣១គ្រួសារ។
-
បាត់ដំបង
ការរឹតត្បិតលើសេរីភាពខាងការបញ្ចេញមតិ ការជួបប្រជុំ ឬការបង្កើតសមាគម
មនុស្ស៤នាក់ ដែលក្នុងនោះមានម្នាក់ជាអ្នកបោះពុម្ពផ្សាយរបស់កាសែតបាត់ដំបងប៉ុស្តិ៍ ត្រូវបានចាប់ខ្លួនដោយចោទប្រកាន់ពីបទរារាំង និងញុះញង់ ហើយដាក់ឱ្យឃុំខ្លួនបណ្តោះអាសន្ន ពីបទតវ៉ាប្រឆាំងនឹងការសម្រេចរបស់អាជ្ញាធរ ក្នុងការរឹបអូសយករថយន្តដឹកគ្រាប់ធញ្ញជាតិលើសទម្ងន់កំណត់ចំនួនពីរគ្រឿងនៅក្នុងខេត្តបាត់ដំបង។ ការតវ៉ាបានចាប់ផ្តើមកាលពីប៉ុន្មានថ្ងៃមុន ដែលបានប្រមូលផ្តុំកសិករប្រហែល ៥០០ នាក់ ដែលពួកគេមានការព្រួយបារម្ភថាការសម្រេចចិត្តរបស់អាជ្ញាធរនឹងបណ្តាលឱ្យមានការធ្លាក់ចុះពាណិជ្ជកម្មជាមួយឈ្មួញជនជាតិថៃ ដែលប៉ះពាល់ដល់ជីវភាពរបស់ពួកគេ។
-
រតនគិរី
ការកាត់ទោសលើអ្នកការពារសិទ្ធិមនុស្ស
សកម្មជនបរិស្ថាន ឈន ផល្លា និងជនជាតិដើមភាគតិចទំពួន ចំនូន៤នាក់ទៀត ត្រូវបានតុលាការកាត់ទោសពីបទញុះញង់ឱ្យខូចខាតដីព្រៃ (តាមច្បាប់ស្តីពីតំបន់ការពារធម្មជាតិ និងក្រមព្រហ្មទណ្ឌ) នៅស្រុកលំផាត់ ខេត្តរតនគិរី ហើយត្រូវបានកាត់ទោសឱ្យជាប់ពន្ធនាគាររយៈពេលប្រាំមួយឆ្នាំ ចំពោះកិច្ចប្រជុំមួយដែលពួកគេធ្វើឡើងកាលពីឆ្នាំ២០១៧ ដើម្បីពិភាក្សាអំពីការការពារព្រៃឈើ និងការលើកកម្ពស់ការយល់ដឹងអំពីការកាប់ឈើខុសច្បាប់។ លោក ឈន ផល្លា ជាសកម្មជនបរិស្ថានដ៏ល្បីឈ្មោះម្នាក់ក្នុងខេត្តរតនគិរី។ គាត់ក៏ត្រូវបានកាត់ទោសពីបទឈូសឆាយដីខុសច្បាប់ ហើយត្រូវបានកាត់ទោសឱ្យជាប់ពន្ធនាគាររយៈពេលប្រាំឆ្នាំនៅខែធ្នូ ឆ្នាំ២០២១ ដែលជាសាលក្រមដែលសាលាឧទ្ធរណ៍ខេត្តត្បូងឃ្មុំបានតម្កល់ទុកកាលពីថ្ងៃទី១៣ ខែកក្កដា ឆ្នាំ២០២២។ ទោះបីត្រូវបានរួចផុតពីការចោទប្រកាន់ពីបទកាប់រានដីខុសច្បាប់ក៏ដោយ លោកនៅតែជាប់ឃុំដោយសារការកាត់ទោសលើកទីពីរនេះ។
-
ភ្នំពេញ
ការយាយីលើរាងកាយ ឬតាមផ្លូវតុលាការ ឬការគំរាមលើអ្នកសារព័ត៌មាន អ្នកការពារសិទ្ធិមនុស្ស ឬសមាជិកគណបក្សជំទាស់
មេធាវីការពារក្តីឱ្យសកម្មជនអតីតគណបក្សសង្គ្រោះជាតិប្រមាណជិត១០នាក់ ដែលកំពុងជាប់ពន្ធនាគារបានជំរុញឱ្យស្ថាប័នតុលាការដោះស្រាយសំណុំរឿងរបស់ពួកគេឱ្យបានឆាប់តាមដែលអាចធ្វើទៅបាន។ កូនក្តីរបស់គាត់ភាគច្រើនត្រូវបានឃុំខ្លួនបណ្តោះអាសន្នយូរជាងដែនកំណត់ផ្លូវច្បាប់ដែលមានរយៈពេល១៨ខែ ដែលមិនត្រូវបាននាំមកសវនាការ ឬទទួលបានកាលបរិច្ឆេទកាត់ក្តីនោះទេ។
-
កណ្ដាល
សិទ្ធិដីធ្លី និងការបណ្តេញចេញដោយបង្ខំ
ប្រជាពលរដ្ឋប្រមាណ ៤០គ្រួសារ មកពីភូមិចំនួនបី ក្នុងឃុំស្វាយរមៀត ខេត្តកណ្តាល បាននិយាយថា អាជ្ញាធរមូលដ្ឋានបានចាប់ផ្តើមឈូសឆាយដីស្រែរបស់ពួកគេ នៅថ្ងៃទី២៥ ខែមិថុនា ឆ្នាំ២០២២ ដោយមិនបានជូនដំណឹងជាមុន។ មេឃុំស្វាយរមៀតបានថ្លែងថា ដីនេះត្រូវបានឈូសឆាយដោយសារក្រសួងធនធានទឹកគ្រោងនឹងសាងសង់ប្រឡាយ និងផ្លូវលំ។ជាងនេះទៅទៀត គ្រួសារទាំងនោះមិនត្រូវបានផ្តល់សំណងសម្រាប់ការបាត់បង់ដីរបស់ពួកគេទេ ដោយសារក្រសួងធនធានទឹកមិនមានគោលការណ៍ផ្តល់សំណងបែបនេះទេ នេះបើតាមមេឃុំ។
-
បាត់ដំបង
ការយាយីលើរាងកាយ ឬតាមផ្លូវតុលាការ ឬការគំរាមលើអ្នកសារព័ត៌មាន អ្នកការពារសិទ្ធិមនុស្ស ឬសមាជិកគណបក្សជំទាស់
សាលាឧទ្ធរណ៍ខេត្តបាត់ដំបងតម្កល់សាលក្រមផ្តន្ទាទោសលោក កៅ ពិសិដ្ឋ អ្នកសារព័ត៌មានអនឡាញ របស់សារព័ត៌មានទាន់ហេតុការណ៍ខេត្តសៀមរាប (Siem Reap Breaking News)។ លោក ពិសិដ្ឋ ត្រូវបានតុលាការខេត្តបាត់ដំបងកាត់ទោសពីបទញុះញង់ និងរារាំងការអនុវត្តវិធានការបង្ការជំងឺកូវីដ១៩ និងផ្តន្ទាទោសដាក់ពន្ធនាគាររយៈពេល ២ ឆ្នាំ និងពិន័យជាប្រាក់ ៣ លានរៀល (៧៥០ ដុល្លារ) ដោយតុលាការខេត្តបាត់ដំបងកាលពីខែធ្នូ ឆ្នាំ ២០២១ បន្ទាប់ពីគាត់បានសរសេរអត្ថបទរិះគន់រដ្ឋាភិបាល ដែលប្រើប្រាស់វ៉ាក់សាំងកូវីដ១៩ ផលិតនៅប្រទេសចិន។
-
កោះកុង
សិទ្ធិដីធ្លី និងការបណ្តេញចេញដោយបង្ខំ
ប្រជាពលរដ្ឋចំនួន៧នាក់ នៅស្រុកបុទុមសាគរ ខេត្តកោះកុង ត្រូវបានតុលាការខេត្តកោះកុង កោះហៅនឹងឃុំខ្លួន ក្រោមបទចោទញុះញង់ និងរំលោភយកដីរដ្ឋ។ ដីមានជម្លោះត្រូវបានផ្តល់ឲ្យទៅចម្ការអំពៅ ដែលជាកម្មសិទ្ធិរបស់ឧកញ៉ាដ៏មានអំណាចក្នុងឆ្នាំ ២០០៦។ ប្រជាពលរដ្ឋទាំងប្រាំពីរនាក់ថ្មីៗនេះបានត្រឡប់ទៅវិញដោយអះអាងថា ពួកគេមិនបានទទួលសំណងសម្រាប់ដីដែលពួកគេបានបាត់បង់នៅពេលនោះ ហើយកំពុងទាមទារមកវិញដោយសាងសង់ជម្រកតូចៗ។ពួកគេបានបញ្ជាក់បន្ថែមថា ការដាក់ខ្លួនពួគគេក្រោមការត្រួតពិនិត្យរបស់តុលាការគឺគ្រាន់តែដើម្បីរារាំងដល់ការតវ៉ារបស់ពួកគេប៉ុណ្ណោះ ហើយវាពិតជាលម្អៀងនឹងជាការអនុគ្រោះដល់អ្នកមានអំណាច និងអ្នកមាន។ អភិបាលស្រុកបទុមសាគរបានមានប្រសាសន៍ថា មន្ត្រីមូលដ្ឋានបានព្យាយាមជួយពួកគេក្នុងការរកដំណោះស្រាយ។ យ៉ាងណាក៏ដោយ ប្រជាពលរដ្ឋដែលពាក់ព័ន្ធម្នាក់ទៀតបញ្ជាក់ថា រហូតមកដល់ពេលនេះ អាជ្ញាធរមិនបានជួយពួកគាត់ទេ គឺគ្រាន់តែគំរាមប្រើហិង្សាតវ៉ាប៉ុណ្ណោះ។
-
បន្ទាយមានជ័យ
ការរឹតត្បិតលើសេរីភាពខាងការបញ្ចេញមតិ ការជួបប្រជុំ ឬការបង្កើតសមាគម
ក្នុងសុន្ទរកថានៅខេត្តបន្ទាយមានជ័យ លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន បានប្រកាសថាលោកបានស្នើឱ្យអាជ្ញាធរចាប់ខ្លួនអ្នកប្រើបណ្តាញសង្គមតិកតក់ (TikTok) ម្នាក់ពីបទមានចេតនាបង្កការភាន់ច្រឡំជាសាធារណៈ បន្ទាប់ពីរូបគេបានបង្ហោះវីដេអូដែលបានអះអាងថាមានករណីស្លាប់ថ្មីដែលមានជាប់ទាក់ទងនឹងជំងឺកូវីដ១៩។ បន្ទាប់មកលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រីបានព្រមានពលរដ្ឋថា អ្នកណាក៏ដោយដែលផ្សាយ "ព័ត៌មានមិនពិត" អំពីជំងឺរាតត្បាតនឹងប្រឈមមុខនឹងការជាប់ពន្ធនាគារ។
-
ភ្នំពេញ
ការរឹតត្បិតលើសេរីភាពខាងការបញ្ចេញមតិ ការជួបប្រជុំ ឬការបង្កើតសមាគម
ក្រុមស្ត្រីថ្ងៃសុក្រត្រូវបានប៉ូលីសខណ្ឌដូនពេញរារាំងនៅពេលដែលព្យាយាមដាក់ញត្តិទៅគណៈប្រតិភូនៃសហភាពអឺរ៉ុប។ អាជ្ញាធរបានទាញបដារបស់ពួកគេដែលមានរូបមេធាវីខ្មែរអាមេរិកាំង កញ្ញា សេង ធារី ដែលកំពុងជាប់ពន្ធនាគារ និងបានប្រាប់ពួកគេថាពួកគេមកទីនេះដើម្បីដាក់ញត្តិ មិនមែនមកកាន់បដានោះទេ។ ក្រុមស្ត្រីថ្ងៃសុក្របានប្រមូលផ្តុំគ្នាជាទៀងទាត់ក្នុងទីក្រុងភ្នំពេញ ដើម្បីទាមទាររកយុត្តិធម៌ដល់សាច់ញាតិរបស់ពួកគេដែលកំពុងជាប់ពន្ធនាគារ ដែលភាគច្រើនជាសកម្មជននយោបាយរបស់គណបក្សប្រឆាំង។
-
ភ្នំពេញ
ការរឹតត្បិតលើសេរីភាពខាងការបញ្ចេញមតិ ការជួបប្រជុំ ឬការបង្កើតសមាគម
កូដកម្មរបស់ណាហ្គាវើលដ៍បានបន្តជាប្រចាំពេញមួយខែកក្កដា ជាមួយនឹងហេតុការណ៍ជាច្រើនត្រូវបានរាយការណ៍។ ជាឧទាហរណ៍ នៅថ្ងៃទី ១ ខែកក្កដា ឆ្នាំ ២០២២ អាជ្ញាធរបានព្យាយាមរារាំងកូដករប្រហែល ១០០ នាក់មិនឱ្យដើរទៅកាន់រដ្ឋសភាពីទីស្តីការនាយករដ្ឋមន្ត្រីដើម្បីដាក់ញត្តិ។ ដូចគ្នានេះដែរ កាលពីថ្ងៃទី៥ ខែកក្កដា ឆ្នាំ២០២២ កូដករប្រមាណ១០០នាក់ ត្រូវបានអាជ្ញាធរដាក់របាំងការពារ ដើម្បីរារាំងមិនឱ្យពួកគេជួបជុំគ្នានៅមុខអគារណាហ្គាវើលដ៍។ នៅថ្ងៃទី ១២ ខែកក្កដា ឆ្នាំ ២០២២ កូដករត្រូវបានរារាំងម្តងទៀតដោយរបាំងដែក និងឡោមព័ទ្ធដោយសន្តិសុខដែលព្យាយាមរារាំងពួកគេឱ្យឆ្ងាយពីអាគារកាស៊ីណូ។ អាជ្ញាធរក៏បានព្យាយាមរារាំងអ្នកសារព័ត៌មាន និងអ្នកឃ្លាំមើលសិទ្ធិមនុស្សមិនឱ្យឃ្លាំមើល និងតាមដានកូដកម្ម។ នៅថ្ងៃទី ២២ ខែកក្កដា ឆ្នាំ ២០២២ កូដកម្មបានបង្កើតទៅជាហិង្សាម្តងទៀត នៅពេលដែលកូដករម្នាក់ត្រូវបានវាយចំមុខ ហើយដួល ខណៈដែលនាង និងកូដករផ្សេងទៀតកំពុងធ្វើដំណើរទៅកាន់អគារណាហ្គាវើលដ៍។ នៅថ្ងៃបន្ទាប់ សាលារាជធានីភ្នំពេញ បានចេញសេចក្តីថ្លែងការណ៍មួយ ដោយចោទប្រកាន់សហជីពខាងក្រៅពីររូប ពីបទញុះញង់កូដកម្ម ហើយបានរំលឹកថា កូដកម្មនៅតែខុសច្បាប់ និងកំពុងធ្វើឱ្យខូចសណ្តាប់ធ្នាប់សាធារណៈ និងមុខមាត់ទីក្រុង។
-
ភ្នំពេញ
ការយាយីលើរាងកាយ ឬតាមផ្លូវតុលាការ ឬការគំរាមលើអ្នកសារព័ត៌មាន អ្នកការពារសិទ្ធិមនុស្ស ឬសមាជិកគណបក្សជំទាស់
សាលាឧទ្ធរណ៍រាជធានីភ្នំពេញ បានសម្រេចតម្កល់ការសម្រេចរបស់សាលាដំបូងរាជធានីភ្នំពេញ មិនប្រគល់លិខិតឆ្លងដែនជូនអតីតអ្នកកាសែតវិទ្យុអាស៊ីសេរី លោក យាង សុធារិន ដោយលើកឡើងពីការស៊ើបអង្កេតបន្តលើសំណុំរឿងរបស់លោក។ សុធារិន និងអតីតអ្នករាយការណ៍វិទ្យុអាស៊ីសេរីម្នាក់ទៀត គឺលោក អ៊ួន ឈិន ត្រូវបានចោទប្រកាន់ពីបទប្រមូលព័ត៌មានដោយខុសច្បាប់សម្រាប់បរទេស (ឧទាហរណ៍ ចារកម្ម) ក្នុងខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ ២០១៧ និងបទឧក្រិដ្ឋបន្ថែមក្នុងខែមីនា ឆ្នាំ ២០១៨។ ចាប់តាំងពីពេលនោះមក ពួកគេត្រូវបានរក្សាទុកនៅតាមផ្លូវច្បាប់។លោក យាង សុធារិន មានប្រសាសន៍ថា ការរក្សាទុកលិខិតឆ្លងដែនរបស់តុលាការគឺជាការរារាំងគាត់មិនឱ្យទៅសួរសុខទុក្ខឪពុករបស់គាត់ដែលជាជនជាតិខ្មែររស់នៅប្រទេសវៀតណាម និងចូលរួមក្នុងសកម្មភាពរបស់អង្គការក្រៅរដ្ឋាភិបាលនៅក្រៅប្រទេស។